Deddf yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru) 2023

Rhestru dros dro

83 Cyflwyno hysbysiad rhestru dros dro

(1) Mae’r adran hon yn gymwys os yw awdurdod cynllunio yn ystyried bod adeilad yn ei ardal nad yw’n adeilad rhestredig (ac nad yw’n cael ei drin fel pe bai’n adeilad rhestredig yn rhinwedd adran 79(2))—

(a) o ddiddordeb pensaernïol neu hanesyddol arbennig, a

(b) mewn perygl o gael ei ddymchwel neu o gael ei newid mewn ffordd a fyddai’n effeithio ar ei gymeriad fel adeilad o ddiddordeb pensaernïol neu hanesyddol arbennig.

(2) Caiff yr awdurdod gyflwyno hysbysiad rhestru dros dro i bob perchennog a phob meddiannydd ar yr adeilad.

(3) Mae hysbysiad rhestru dros dro yn hysbysiad—

(a) sy’n datgan bod yr awdurdod cynllunio—

(i) yn ystyried bod yr adeilad o ddiddordeb pensaernïol neu hanesyddol arbennig, a

(ii) wedi gofyn i Weinidogion Cymru ystyried ei restru, a

(b) sy’n esbonio effaith is-adran (4), adran 85 ac Atodlen 7.

(4) Cyn gynted ag y bo hysbysiad rhestru dros dro wedi ei gyflwyno i bob perchennog a phob meddiannydd ar yr adeilad y mae’n ymwneud ag ef, mae’r Ddeddf hon (ac eithrio adrannau 118 a 137 i 142) a Deddf Cynllunio Gwlad a Thref 1990 (p. 8) yn cael effaith mewn perthynas â’r adeilad fel pe bai’n adeilad rhestredig.

(5) Cyfeirir yn y Rhan hon at y warchodaeth a roddir yn rhinwedd is-adran (4) fel “rhestru dros dro”.

(6) Nid yw’r adran hon nac adran 84 yn gymwys—

(a) i adeilad sy’n heneb gofrestredig, na

(b) i adeilad crefyddol esempt.

84 Rhestru dros dro mewn achosion brys

(1) Mae’r adran hon yn gymwys os yw awdurdod cynllunio yn ystyried ei bod yn fater o frys y dylai rhestru dros dro gymryd effaith mewn perthynas ag adeilad yn ei ardal.

(2) Caiff yr awdurdod, yn lle cyflwyno hysbysiad rhestru dros dro i bob perchennog a phob meddiannydd ar yr adeilad—

(a) gosod yr hysbysiad yn sownd mewn lle gweladwy ar yr adeilad, neu

(b) os nad yw’n rhesymol ymarferol gosod yr hysbysiad yn sownd ar yr adeilad, neu os yw’r awdurdod yn ystyried y gellid difrodi’r adeilad wrth wneud hynny, arddangos yr hysbysiad mewn lle amlwg mor agos i’r adeilad ag y bo’n rhesymol ymarferol.

(3) Mae gosod neu arddangos hysbysiad yn unol ag is-adran (2) i’w drin at ddibenion adran 83(4) fel pe bai’r hysbysiad wedi ei gyflwyno i bob perchennog a phob meddiannydd ar yr adeilad.

(4) Rhaid i’r hysbysiad esbonio, yn rhinwedd ei fod wedi ei osod neu ei arddangos yn unol ag is-adran (2), fod yr hysbysiad i’w drin fel pe bai wedi ei gyflwyno at y dibenion hynny.

85 Diwedd rhestru dros dro

(1) Mae rhestru dros dro adeilad yn cael effaith tan ddiwedd y 6 mis sy’n dechrau â’r diwrnod y mae’n cymryd effaith o dan adran 83(4), oni bai ei fod yn dod i ben o dan is-adran (2) neu (3).

(2) Os yw Gweinidogion Cymru yn cyflwyno hysbysiad o dan adran 78(1) o gynnig i restru’r adeilad, daw rhestru dros dro i ben pan fydd gwarchodaeth interim yn cymryd effaith mewn perthynas â’r adeilad (ac mae’r adeilad yn parhau i gael ei drin fel pe bai’n adeilad rhestredig at ddibenion penodol yn rhinwedd adran 79(2)).

(3) Os yw Gweinidogion Cymru yn hysbysu’r awdurdod cynllunio yn ysgrifenedig nad ydynt yn bwriadu ymgynghori o dan adran 78 ar gynnig i restru’r adeilad, daw rhestru dros dro i ben ar ddechrau’r diwrnod a bennir yn yr hysbysiad.

(4) Mae Atodlen 7 yn gwneud darpariaeth ynghylch effaith rhestru dros dro yn dod i ben—

(a) ar ddiwedd y cyfnod o 6 mis a grybwyllir yn is-adran (1), neu

(b) oherwydd bod Gweinidogion Cymru yn rhoi hysbysiad o dan is-adran (3) nad ydynt yn bwriadu ymgynghori ar gynnig i restru’r adeilad.

(5) Os daw rhestru dros dro i ben mewn perthynas ag adeilad oherwydd bod Gweinidogion Cymru yn hysbysu’r awdurdod cynllunio nad ydynt yn bwriadu ymgynghori ar gynnig i restru’r adeilad—

(a) rhaid i’r awdurdod roi hysbysiad o’r penderfyniad hwnnw ar unwaith i bob perchennog a phob meddiannydd ar yr adeilad;

(b) ni chaiff yr awdurdod gyflwyno hysbysiad rhestru dros dro arall mewn cysylltiad â’r adeilad yn ystod y 12 mis sy’n dechrau â’r diwrnod y mae Gweinidogion Cymru yn rhoi’r hysbysiad.

86 Digollediad am golled neu ddifrod a achosir gan restru dros dro

(1) Mae’r adran hon yn gymwys pan fo rhestru dros dro yn dod i ben mewn perthynas ag adeilad—

(a) ar ddiwedd y cyfnod o 6 mis a grybwyllir yn adran 85(1), neu

(b) oherwydd bod Gweinidogion Cymru yn rhoi hysbysiad o dan adran 85(3) nad ydynt yn bwriadu ymgynghori ar gynnig i restru’r adeilad.

(2) Mae gan unrhyw berson a oedd â buddiant yn yr adeilad pan gymerodd y rhestru dros dro effaith hawlogaeth, wrth wneud hawliad i’r awdurdod cynllunio y mae’r adeilad yn ei ardal, i gael ei ddigolledu gan yr awdurdod am unrhyw golled neu unrhyw ddifrod a ddioddefir gan y person y gellir ei phriodoli neu ei briodoli’n uniongyrchol i’r rhestru dros dro.

(3) Mae’r golled neu’r difrod y mae digollediad yn daladwy amdani neu amdano yn cynnwys unrhyw swm sy’n daladwy gan yr hawlydd mewn cysylltiad â thor contract a achosir gan yr angen i stopio neu ganslo gwaith i’r adeilad oherwydd y rhestru dros dro.

(4) Rhaid i hawliad am ddigollediad o dan yr adran hon gael ei wneud yn ysgrifenedig o fewn 6 mis sy’n dechrau pan ddaw’r rhestru dros dro i ben.