Deddf yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru) 2023

Atodol

156 Adeiladau crefyddol esempt

(1) Caiff Gweinidogion Cymru drwy reoliadau ddarparu bod adeilad crefyddol a ddefnyddir at ddibenion crefyddol yn adeilad crefyddol esempt at ddibenion—

(a) adrannau 83 a 84 (rhestru adeiladau dros dro);

(b) adran 88 (gofyniad i waith sy’n effeithio ar adeilad rhestredig gael ei awdurdodi);

(c) adran 118 (y drosedd o ddifrodi adeilad rhestredig yn fwriadol);

(d) adran 137 (caffael adeilad rhestredig yn orfodol at ddiben ei ddiogelu);

(e) adran 144 (gwaith brys i ddiogelu adeilad rhestredig).

(2) At ddibenion adran 88 mae adeilad i’w drin fel pe bai’n un sy’n cael ei ddefnyddio at ddibenion crefyddol pe bai’n cael ei ddefnyddio at y dibenion hynny oni bai am y gwaith o dan sylw.

(3) Caiff rheoliadau o dan yr adran hon—

(a) gwneud darpariaeth mewn perthynas ag adeiladau crefyddol o ddisgrifiad a bennir yn y rheoliadau (pa un ai drwy gyfeirio at ffydd grefyddol neu enwad crefyddol, defnydd a wneir o’r adeiladau, neu unrhyw amgylchiad arall) neu mewn perthynas ag adeilad penodol;

(b) gwneud darpariaeth mewn perthynas ag adeilad crefyddol cyfan neu ran o adeilad crefyddol;

(c) darparu bod adeilad yn adeilad crefyddol esempt dim ond mewn perthynas â gwaith o ddisgrifiad a bennir yn y rheoliadau (pa un ai drwy gyfeirio at raddau’r gwaith, y person sy’n cyflawni’r gwaith, neu unrhyw amgylchiad arall);

(d) gwneud darpariaeth wahanol ar gyfer adeiladau mewn ardaloedd gwahanol;

(e) gwneud diwygiadau canlyniadol i unrhyw ddarpariaeth arall yn y Ddeddf hon.

(4) Yn yr adran hon o ran cyfeiriadau at adeilad crefyddol—

(a) maent yn cynnwys unrhyw strwythur neu unrhyw wrthrych artiffisial sy’n sownd wrth adeilad crefyddol neu sydd o fewn ei gwrtil;

(b) nid ydynt yn cynnwys adeilad sy’n cael ei ddefnyddio, neu sydd ar gael i’w ddefnyddio, gan weinidog crefydd yn gyfan gwbl neu’n bennaf fel preswylfa i gyflawni dyletswyddau’r swydd honno ohoni.

157 Dehongli’r Rhan hon

Yn y Rhan hon—

• mae “adeilad crefyddol esempt” (“exempt religious building”) i’w ddehongli yn unol ag adran 156;

• ystyr “awdurdod lleol” (“local authority”) yw—

  (a)

  cyngor sir neu gyngor bwrdeistref sirol yng Nghymru;

  (b)

  awdurdod Parc Cenedlaethol yng Nghymru;

  (c)

  cyngor cymuned;

  (d)

  comisiynydd heddlu a throseddu yng Nghymru;

  (e)

  awdurdod tân ac achub yng Nghymru a gyfansoddwyd gan gynllun o dan adran 2 o Ddeddf y Gwasanaethau Tân ac Achub 2004 (p. 21) neu gynllun y mae adran 4 o’r Ddeddf honno yn gymwys iddo;

  (f)

  corff yng Nghymru sy’n gorff codi ardoll o fewn ystyr “levying body” yn adran 74(1) o Ddeddf Cyllid Llywodraeth Leol 1988 (p. 41);

  (g)

  corff yng Nghymru y mae adran 75 o’r Ddeddf honno (ardollau arbennig) yn gymwys iddo;

  (h)

  cyd-fwrdd neu gyd-bwyllgo‍r, os yw pob un o’r awdurdodau sy’n ei gyfansoddi yn awdurdod lleol o fewn paragraffau (a) i (g);

• ystyr “Cymru” (“Wales”) yw ardal gyfunol y siroedd a’r bwrdeistrefi sirol yng Nghymru;

• mae i “gwarchodaeth interim” (“interim protection”) yr ystyr a roddir gan adran 79(3);

• ystyr “hysbysiad gorfodi” (“enforcement notice”) yw hysbysiad gorfodi a ddyroddir o dan adran 123 neu 134 (yn ôl y digwydd);

• ystyr “hysbysiad stop dros dro” (“temporary stop notice”) yw hysbysiad stop dros dro a ddyroddir o dan adran 119;

• mae i “rhestru” (“listing”) a “dadrestru” (“de-listing”), mewn perthynas ag adeilad, yr ystyron a roddir gan adran 76(6);

• mae i “rhestru dros dro” (“temporary listing”) yr ystyr a roddir gan adran 83(5).