Deddf yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru) 2023

(a gyflwynir gan adrannau 10(5), 17(6), 20(3) a 27(4))

ATODLEN 6 ACHOSION O DAN RAN 2

Tystiolaeth mewn ymchwiliadau lleol

1 (1) Caiff person a benodir i gynnal ymchwiliad lleol o dan Ran 2 o’r Ddeddf hon, drwy wŷs, ei gwneud yn ofynnol i unrhyw berson—

(a) bod yn bresennol yn yr ymchwiliad, ar adeg ac mewn man a ddatgenir yn y wŷs, a rhoi tystiolaeth, neu

(b) dangos unrhyw ddogfennau sydd ym meddiant y person neu o dan reolaeth y person, sy’n ymwneud ag unrhyw fater sydd o dan sylw yn yr ymchwiliad.

(2) Caiff y person a benodir i gynnal yr ymchwiliad gymryd tystiolaeth ar lw, ac at y diben hwnnw caiff weinyddu llwon.

(3) Nid yw gwŷs o dan y paragraff hwn yn ei gwneud yn ofynnol i berson fod yn bresennol yn yr ymchwiliad oni bai bod treuliau angenrheidiol y person ar gyfer bod yn bresennol yn cael eu talu neu eu cynnig i’r person.

(4) Ni chaniateir ei gwneud yn ofynnol o dan y paragraff hwn i berson ddangos teitl (nac unrhyw offeryn sy’n ymwneud â theitl) unrhyw dir nad yw’n perthyn i awdurdod lleol.

Trosedd sy’n ymwneud â methu â chydymffurfio â gwŷs o dan baragraff 1

2 (1) Mae’n drosedd i berson—

(a) gwrthod cydymffurfio â gofyniad mewn gwŷs o dan baragraff 1 neu fethu’n fwriadol â chydymffurfio â gofyniad o’r fath, neu

(b) newid, atal, cuddio neu ddinistrio’n fwriadol ddogfen y mae’n ofynnol i’r person ei dangos, neu y mae’r person yn agored i orfod ei dangos, o dan y paragraff hwnnw.

(2) Mae person sy’n euog o drosedd o dan is-baragraff (1) yn agored ar euogfarn ddiannod i ddirwy nad yw’n uwch na lefel 3 ar y raddfa safonol neu i’w garcharu am gyfnod nad yw’n hwy na’r uchafswm cyfnod am droseddau diannod, neu i’r ddau.

(3) Yn is-baragraff (2) ystyr “yr uchafswm cyfnod am droseddau diannod” yw—

(a) mewn perthynas â throsedd a gyflawnir cyn i adran 281(5) o Ddeddf Cyfiawnder Troseddol 2003 (p. 44) ddod i rym, 6 mis;

(b) mewn perthynas â throsedd a gyflawnir ar ôl iddi ddod i rym, 51 o wythnosau.

Costau achosion penodol o dan y Rhan hon

3 (1) Mae’r paragraff hwn yn gymwys mewn perthynas â’r achosion a ganlyn—

(a) adolygiad gan Weinidogion Cymru o dan adran 9 (adolygiadau o benderfyniadau i ychwanegu heneb at y gofrestr etc.);

(b) ymchwiliad lleol neu wrandawiad, neu gyfle i gyflwyno sylwadau ysgrifenedig, o dan adran 17 (penderfynu ceisiadau am gydsyniad heneb gofrestredig);

(c) ymchwiliad lleol neu wrandawiad o dan Ran 2 o Atodlen 4 (addasiad neu ddirymiad arfaethedig o gydsyniad heneb gofrestredig).

(2) Caiff Gweinidogion Cymru gyfarwyddo bod rhaid i’r costau y maent yn mynd iddynt mewn perthynas â’r achos (gan gynnwys costau unrhyw berson a benodir ganddynt i gynnal yr achos) gael eu talu gan unrhyw barti i’r achos a bennir yn y cyfarwyddyd.

(3) Caniateir i swm y costau yr eir iddynt ac y cyfarwyddir iddynt gael eu talu fel y’i crybwyllir yn is-baragraff (2) gael ei adennill gan Weinidogion Cymru yn ddiannod fel dyled sifil.

(4) Caiff Gweinidogion Cymru, mewn perthynas â’r achos, wneud gorchmynion ynghylch—

(a) costau’r partïon i’r achos, a

(b) y parti neu’r partïon y mae rhaid iddynt dalu’r costau.

(5) Caniateir adennill costau sy’n daladwy yn rhinwedd is-baragraff (4) fel pe baent yn daladwy o dan orchymyn gan yr Uchel Lys, os yw’r Uchel Lys yn gorchymyn felly ar gais y person y mae’r costau yn ddyledus iddo.

(6) Ni chaiff Gweinidogion Cymru wneud gorchymyn o dan is-baragraff (4) sy’n ei gwneud yn ofynnol i berson dalu costau parti arall i’r achos oni bai bod Gweinidogion Cymru wedi eu bodloni—

(a) bod y person wedi ymddwyn yn afresymol mewn perthynas â’r achos, a

(b) bod ymddygiad afresymol y person wedi peri i’r parti arall fynd i wariant diangen neu wariant a wastraffwyd.

(7) Mae cyfeiriadau yn y paragraff hwn at gostau y mae Gweinidogion Cymru yn mynd iddynt yn cynnwys—

(a) y gost weinyddol gyfan y maent yn mynd iddi mewn cysylltiad â’r achos, gan gynnwys yn benodol swm rhesymol y maent yn ei benderfynu mewn cysylltiad â chostau cyffredinol staff a gorbenion Llywodraeth Cymru;

(b) costau y maent (neu y mae personau a benodir ganddynt) yn mynd iddynt mewn cysylltiad ag achos nad yw’n digwydd.

Costau adolygiadau a gynhelir o dan adran 9 gan berson a benodir

4 Pan fo adolygiad o dan adran 9 yn cael ei gynnal gan berson a benodir gan Weinidogion Cymru o dan is-adran (3) o’r adran honno, mae gan y person a benodir yr un pwerau mewn perthynas â’r adolygiad ag sydd gan Weinidogion Cymru o dan baragraff 3.