Adran 5 – Diben cyffredinol Corff Adnoddau Naturiol Cymru
29.Mae’r adran hon yn rhoi darpariaeth yn lle erthygl 4 o Orchymyn Corff Adnoddau Naturiol Cymru (Sefydlu) 2012 (y “Gorchymyn Sefydlu”) fel mai rheoli cynaliadwy ar adnoddau naturiol fydd diben creiddiol CNC).
30.Roedd y Gorchymyn Sefydlu yn sefydlu CNC fel y corff amgylcheddol a chadwriaethol yng Nghymru ac yn nodi ei swyddogaethau cyffredinol. Roedd erthygl 4 o’r Gorchymyn Sefydlu yn pennu diben cyffredinol CNC, sef sicrhau bod amgylchedd ac adnoddau naturiol Cymru yn cael eu cynnal, eu gwella a’u defnyddio’n gynaliadwy, a hynny er lles pobl, amgylchedd ac economi Cymru yn awr ac yn y dyfodol.
31.Mae erthygl 4(1)(a), fel y’i disodlir gan adran 5 o’r Ddeddf hon, bellach yn rhoi dyletswydd ar CNC i ymgyrraedd at reoli cynaliadwy ar adnoddau naturiol mewn perthynas â Chymru wrth arfer unrhyw un neu ragor o’i swyddogaethau. Mae i reoli cynaliadwy ar adnoddau naturiol yr ystyr a roddir yn adran 3 o’r Ddeddf.
32.Mae erthygl 4(1)(b) yn ei gwneud yn ofynnol bod CNC, wrth arfer ei swyddogaethau, hefyd yn cymhwyso’r egwyddorion rheoli cynaliadwy a nodir yn adran 4 o’r Ddeddf. Nid yw’r dyletswyddau yn erthygl 4 ond yn gymwys i’r graddau y bônt yn gyson ag arfer swyddogaethau CNC yn briodol. Nid ydynt, felly, yn gwrthdaro ag unrhyw ddarpariaethau eraill yn y Ddeddf hon, nac mewn unrhyw ddeddfwriaeth arall, sy’n rhoi pwerau neu ddyletswyddau i CNC, nac yn eu gwrth-wneud.
33.Un enghraifft o gymhwyso’r egwyddorion i swyddogaeth fyddai wrth baratoi adroddiad ar gyflwr adnoddau naturiol (sy’n ofyniad o dan adran 8 o’r Ddeddf). Wrth baratoi’r adroddiad rhaid i CNC gymhwyso’r egwyddorion yn adran 4, a fyddai’n cynnwys ystyried yr holl dystiolaeth a’r wybodaeth berthnasol a fydd yn angenrheidiol er mwyn paratoi’r adroddiad, yn ogystal â thrafod â’r rhanddeiliaid perthnasol a allai fod ag unrhyw dystiolaeth berthnasol yn eu meddiant. Yn ogystal, byddai gofyn i CNC ystyried amrywiaeth rhywogaethau a chynefinoedd o fewn ecosystemau ar hyn o bryd, gallu ecosystemau i ymateb i newidiadau neu alwadau cynyddol arnynt, a’u gallu i barhau i ddarparu gwasanaethau megis dŵr glân, bwyd, twristiaeth a rheoli llifogydd a chlefydau.
34.Mae adran 5(4) yn diwygio’r Gorchymyn Sefydlu drwy ddiddymu erthyglau 5B a 5E. Mae erthygl 5B yn ei gwneud yn ofynnol i CNC roi sylw i newidiadau ecolegol gwirioneddol neu bosibl wrth gyflawni ei swyddogaethau cadwraeth natur. Bydd y gofyniad hwn bellach yn dod o dan egwyddorion rheoli cynaliadwy ar adnoddau naturiol fel y darperir ar eu cyfer yn adran 4 o’r Ddeddf hon, felly mae erthygl 5B bellach yn ddiangen.
35.Mae erthygl 5E yn ei gwneud yn ofynnol i CNC roi sylw i iechyd a llesiant cymdeithasol unigolion a chymunedau yn ogystal â’u llesiant economaidd. Mae’r gofynion hyn yn dod yn rhan o’r dyletswyddau a osodir ar CNC gan Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015, felly mae erthygl 5E bellach yn ddiangen.
