Cyfnewidiadau
175.Mewn achosion pan fo’r gydnabyddiaeth mewn trafodiad tir yn gyfan gwbl neu’n rhannol ar ffurf trafodiad tir arall (e.e. rhan-gyfnewid eiddo), mae paragraff 5 yn darparu bod pob trafodiad yn cael ei drin ar wahân. Mae’r paragraff hwn yn pennu sut y mae’r gydnabyddiaeth i’w phrisio.
176.Pan fo’r buddiant yn brif fuddiant mewn tir (fel y’i diffinnir yn adran 68), megis rhydd-ddaliad, gwerth y gydnabyddiaeth yw gwerth marchnadol y buddiant a gaffaelir (gan gynnwys rhent, pan fo’r buddiant yn les) ac unrhyw dreth ar werth sydd i’w chodi mewn gwirionedd mewn cysylltiad â’r caffaeliad. Nid oes unrhyw ystyriaeth i’w rhoi i unrhyw ostyngiad mewn gwerth marchnadol sy’n deillio o unrhyw beth a wneir y mae osgoi treth trafodiadau tir yn brif ddiben iddo (neu’n un o’i brif ddibenion). Nod y rheol gwrthweithio osgoi trethi hon yw atal prynwyr rhag ystumio gwerth marchnadol y tir sydd i’w gyfnewid fel na thelir unrhyw dreth trafodiadau tir, neu fel y telir swm is ohoni.
177.Pan nad prif fuddiant mewn tir yw buddiant (megis yn achos hawddfraint), y gydnabyddiaeth wirioneddol a roddir yn unig sy’n berthnasol (ac nid gwerth marchnadol y buddiant). Pan geir dau gaffaeliad perthnasol neu fwy mewn un trafodiad, mae’r gydnabyddiaeth drethadwy i’w dosrannu’n briodol i bob trafodiad, drwy gyfeirio at werth marchnadol pob buddiant.
178.Mae’r darpariaethau hyn yn ddarostyngedig i’r rheolau ar ddarnddosbarthu ac nid ydynt yn gymwys i achosion y mae paragraff 18 yn gymwys iddynt (trefniadau sy’n ymwneud â chyrff cyhoeddus neu addysgol).
